Saturatie, misschien heb je het woord wel eens voorbij horen komen, maar wat is het nou precies en hoe kan je het meten? Lees hier alles wat je moet weten over saturatie.
Wat is saturatie?
Saturatie of ook wel zuurstofsaturatie is het gehalte van het zuurstof in het bloed. Het menselijk lichaam regelt zelf dat deze zuurstofsaturatie in balans is en blijft. Het wordt ook wel het percentage zuurstofgehalte genoemd (SpO2%). In de geneeskunde wordt zuurstofsaturatie bepaald als het deel van de zuurstofverzadigde hemoglobine in het bloed. Hemoglobine is een gespecialiseerd eiwit dat het transport van zuurstof en koolstofdioxide door het bloed vervoert. Rode bloedcellen zijn voor 1/3 deel gevuld met hemoglobine. Het ijzer in het hemoglobine geeft bloed de rode kleur. Het percentage zuurstof heeft zich dus gebonden aan de hemoglobine in het bloed. In de volksmond zeggen we ook wel: het percentage zuurstofgehalte in het bloed.
Hoe meet je saturatie?
Saturatie kan je zelf gemakkelijk meten. Je hebt dan alleen een saturatiemeter nodig. Ook wel pulse oximeter, zuurstofmeter of zuurstofsaturatiemeter genoemd. Dit is een klein apparaatje dat meestal gebruikt wordt bij de vinger. Dat komt doordat de huis van de vingertoppen relatief dun is en er diverse kleine bloedbanen lopen. Binnen enkele seconden verschijnt het percentage zuurstofgehalte op het scherm van het apparaatje. Als je weet dat je last hebt van een verlaagde saturatie en dat het vaker voorkomt, kan je het best zelf je percentage af en toe meten. Het is bijvoorbeeld ook te meten met de nieuwste smartphones via een applicatie.
Gebonden zuurstofmoleculen
De saturatiemeter of zuurstofmeter meet het zuurstofgehalte door middel van een sensor. Deze sensor bestaat uit twee verschillende onderdelen: een infrarood lichtbron en een fotosensor. De infrarood lichtbron geeft een infrarode straal af die kijkt naar de kleur van het bloed. We weten nu dat ijzer het bloed de rode kleur geeft, maar ook de zuurstof kan invloed hebben op de kleur. De verbinding van de hemoglobine met zuurstofmoleculen geeft een andere kleur rood als er minder of meer zuurstofmoleculen gebonden zijn. De weerkaatste infraroodstraal zal een beetje verschillen van de straal die uitgezonden wordt. Door de fotosensor kan er nauwkeurig worden bepaald in welke mate de hemoglobine aan zuurstof gebonden is.
Saturatie bij corona
De saturatie meten bij coronapatiënten is heel belangrijk. Aangezien Corona (Covid-19) een longziekte is. Veel mensen raken kortademig en hebben moeite met ademen. Het zuurstofpercentage in het bloed kan daardoor snel teruglopen. Bij een besmetting zal zuurstof moeilijker worden opgenomen in de rode bloedcellen. Het coronavirus kan een barrière veroorzaken in de longen. Daardoor komt het zuurstof minder goed in de longen. Veel coronapatiënten hebben een saturatie die lager is dan 92% SpO2. Zo’n laag percentage kan zeer levensbedreigend zijn. Daarom moet de saturatie vrij vaak gemeten worden bij coronapatiënten. Zo lang er weinig klachten zijn en de saturatie thuis gemeten kan worden, kunnen er wel twee dagen van het ziekenhuisbezoek afgetrokken worden.
Heb je last van een lage saturatie?
Hoe merk je dat je last heb van lage saturatie? Er zijn verschillende symptomen die zich kunnen voordoen als je een laag percentage zuurstof in je bloed hebt. Symptomen kunnen bijvoorbeeld zijn: hoofdpijn, benauwdheid, sufheid, vermoeidheid, versnelde hartslag en kortademigheid. Deze symptomen zijn vaak de eerste tekenen van een te lage zuurstofverzadiging. Als het lage percentage aanhoudt en de saturatiewaarden niet omhoog gaan, kan het voorkomen dat je moe, benauwd of in de war raakt. Dat komt dan door een te lang zuurstofgebrek.
Kan je zelf de waardes omhoog werken?
Gelukkig kan je wel zelf iets doen aan deze waardes. Om het zuurstofgehalte in je bloed te verhogen is het belangrijk om te gaan bewegen. Dit kan al met een wandeling of een rondje fietsen. Sporten of een andere fysieke inspanning doen is ook goed voor deze waardes. Wanneer je je gaat inspannen, gaat je hart sneller kloppen en ook de ademhaling gaat omhoog. Hierdoor komt er meer zuurstof in het bloed terecht. Ook een gezonde levensstijl draagt bij aan een gezonde saturatie. Denk hierbij aan regelmatig bewegen en sporten, niet roken, gezond eten en genoeg water drinken.
Extra zuurstof toedienen
Het is echter in sommige gevallen nodig om extra zuurstof toe te dienen via medische apparatuur. Dat kan bijvoorbeeld voorkomen als de persoon in kwestie niet meer goed kan bewegen en sporten dus lastig is. Ook bij extreme benauwdheid of als het zuurstofgehalte zo laag is dat het gevaarlijk wordt. Het toedienen van medische zuurstof wordt altijd gedaan door een (long)arts of verpleegkundige. Een longarts kan namelijk een aantal metingen doen en vaststellen wat er moet gebeuren.
Oorzaken van te lage saturatie
Het kan dus voorkomen dat je te weinig zuurstof in je bloed hebt zitten. De meest voorkomende oorzaken van een lage saturatie zijn:
- Ademhalingsziekten – Luchtwegaandoeningen zoals Astma, COPD, pneumonie of longembolie (plotselinge onverklaarbare kortademigheid) kunnen de saturatie doe dalen
- Anemie – Beter bekent als bloedarmoede. Hierdoor kan er minder zuurstof worden vervoerd in het bloed, aangezien er te weinig rode bloedcellen aanwezig zijn of ze niet goed werken.
- Hartverzakking – Een hartverzakking, of ook wel hartdecompensatie, kan er voor zorgen dat er vocht achter de longen komt te zitten. Hierdoor wordt de zuurstofinname ook bemoeilijkt.
- Slaapapneu – Slaapapneu zorgt voor nachtelijke desaturatie. Mensen die hier last van hebben, stoppen ’s nachts soms met ademen. Dat kan variëren van tientallen seconden tot soms zelfs wel enkele minuten. Uiteindelijk heeft het lichaam weer zuurstof nodig en begint het weer te ademen.
