Een climax, het is een woord dat we allemaal kennen maar toch blijft het ingewikkeld wat het nu precies betekent. In dit artikel bekijken we wat het is, inclusief voorbeelden waarom we dit zo intens ervaren als mens.
Wat is een climax?
Dit woord beschrijft de opbouw naar een hoogtepunt toe, zoals de term “de climax van een verhaal”. Synoniemen of andere bewoordingen voor een climax zijn dan ook het hoogtepunt of de bekroning. Je kunt dus op allerlei momenten een climax ervaren, denk aan de ontknoping van een film, een boek, een muziekstuk of … in de slaapkamer. Maar waarom beleven we dit moment als mens zo intens?
Voorbeeld 1: climax
Dit is het makkelijkste te omschrijven aan de hand van een voorbeeld. Stel je brengt een bezoek aan het casino. Na een lange avond allerlei spelletjes te hebben gespeeld, ben je eigenlijk klaar om naar huis te gaan. Helaas heb je niets gewonnen, maar bij ieder casinospel is de spanning enorm opgelopen. Eén keer had je zelfs bijna een hoofdprijs gewonnen. Je budget van 50 euro voor de avond is bijna op en je besluit je laatste euro in te zetten op een gokkast. Je laat de kast draaien en ineens hoor je alle bellen afgaan. Je hebt de jackpot van 1.000 euro gewonnen en je springt letterlijk een gat in de lucht. Je kan het eigenlijk bijna niet geloven.
De reden dat je dit moment extra intens ervaart, is omdat de spanning de hele avond is opgelopen. Zou je de jackpot hebben gewonnen bij binnenkomst (natuurlijk nog steeds geweldig), dan zou je het moment al iets minder intens ervaren. Maar als je bijvoorbeeld 1.000 euro hebt uitgegeven en je vervolgens 500 euro wint, dan ervaar je waarschijnlijk al een anticlimactisch moment. De continue opbouw van spanning en hopen dat je iets wint met op het einde een echt hoogtepunt, heeft er dus voor gezorgd dat je de climax extra intens ervaart.
Voorbeeld 2: climax vs. anticlimax
Je hebt van die films die je voor altijd bijblijven, meestal omdat er iets gebeurd dat je nooit had verwacht. Door de opbouw van de film en de succesvolle manier waarop dit is gedaan, ervaar je dus dat echte climax moment. De film van Sixth Sense uit 1999 is hier een goed voorbeeld van. Hoewel het een oudere film is, zullen de meesten die deze film hebben gezien het verhaal nog kunnen herinneren vanwege de intense climax. Maar het kan echter ook anders.
Je zit helemaal in het verhaal en op het moment dat de spanning het allerhoogste is, gebeurt er helemaal niets. Het moment waar je al die tijd op hebt gewacht ontbreekt, waardoor we spreken over een anticlimax. Sommigen zijn van mening dat het einde van Monty Python and the Holy Grail hier een goed voorbeeld van is. Het is in feite het tegenovergestelde van een climax, waarbij je iets verwacht op het einde maar dit alles behalve bevredigend is. Dit hoeft overigens niet altijd aan bijvoorbeeld de film te liggen, je kunt ook teveel van iets verwachten waardoor het alleen nog maar tegenvalt. Denk bijvoorbeeld aan het wekenlang volgen van een streng dieet, om er vervolgens achter te komen dat je bent aangekomen in plaats van afgevallen.
